พิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี ๒๕๕๔

     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ ในพิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี ๒๕๕๔ ในวันพุธที่ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๕ เวลา ๑๗.๓๐ น. ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พร้อมทั้งพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำ เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลพร้อมคู่สมรส ในวันเดียวกัน ณ พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร เวลา ๒๐.๐๐ น.
     สำหรับผู้ที่ได้รับการคัดเลือกให้เข้ารับพระราชทานรางวัล นั้น ที่ประชุมคณะกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ ซึ่งมีสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นองค์ประธานการประชุมฯ เมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๔ ได้พิจารณาผู้ได้รับการเสนอชื่อเข้ารับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี ๒๕๕๔ จำนวน ๗๖ ราย จาก ๔๕ ประเทศ และได้มีมติตัดสินมอบรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี ๒๕๕๔ ในสาขาการแพทย์ ๒ ท่าน และสาขาการสาธารณสุข ๑ ท่าน ดังนี้

     สาขาการแพทย์ ได้แก่
๑) ศาสตราจารย์นายแพทย์แอรอน ที. เบ็ค (Professor Aaron T. Beck) ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย และประธานกิตติมศักดิ์ ศูนย์วิจัยจิตพยาธิวิทยา แอรอน ที. เบ็ค (Aaron T. Beck Psychopathology Research Center) มลรัฐเพนซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา เป็นบุคคลแรกที่นำความคิดและพฤติกรรมบำบัด (Cognitive Behavioural Therapy – CBT) มารักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้า โดยได้พัฒนาวิธีการรักษานี้ตั้งแต่ต้นปี ๒๕๐๓ (ทศวรรษ ๑๙๖๐) ขณะเป็นจิตแพทย์ที่มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย โดยศาสตราจารย์นายแพทย์เบ็คได้ทำการวิจัย พัฒนา และทดสอบประสิทธิภาพการรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้า โดยใช้กระบวนการและเทคนิคของการเรียนรู้มาใช้บำบัดเปลี่ยนความคิด – ความเชื่อของบุคคลที่ไม่ถูกต้องเหมาะสม ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิตและจิตเวช ช่วยให้บุคคลปรับเปลี่ยนความคิด – ความเชื่อของตนให้เกิดความคิดที่ถูกต้อง เหมาะสม  และสามารถปรับตัวต่อสถานการณ์ต่างๆ ได้ดีขึ้น การศึกษาต่อมาพบว่า ความคิดและพฤติกรรมบำบัด เป็นวิธีการรักษาโรคซึมเศร้าที่มีประสิทธิภาพที่สุด เป็นที่แพร่หลายอย่างกว้างขวาง และทำให้ศาสตราจารย์นายแพทย์แอรอน ที. เบ็ค ได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาด้านความคิดและพฤติกรรมบำบัด ช่วยเหลือผู้ป่วยโรคซึมเศร้าได้มากกว่า ๑๒๐ ล้านคนต่อปี โดยเฉพาะลดอัตราการฆ่าตัวตาย ซึ่งมีมากกว่า ๑ ล้านคนต่อปี

 ๒) ดร. เดวิด ที. วอง (Dr. David T. Wong) ศาสตราจารย์สมทบ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยอินเดียนา มลรัฐอินเดียนา สหรัฐอเมริกา เป็นผู้ค้นพบยาฟลูอ๊อกซีทีน (fluoxetine) ซึ่งเป็นยาตัวแรกในกลุ่ม เอส เอส อาร์ ไอ (selective serotonin reuptake inhibitor – SSRI) โดย ดร. วองเริ่มทำการศึกษาค้นคว้า และวิจัยตั้งแต่ปี ๒๕๑๓ และใช้เวลากว่า ๑๕ ปี ก่อนจะได้รับอนุญาตจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกาให้วางจำหน่ายได้ภายใต้ชื่อ “โปรแซค” (Prozac) ๒ ปีต่อมา โปรแซคได้รับการยอมรับว่าเป็นยารักษาโรคซึมเศร้าที่มีประสิทธิภาพสูง มีความปลอดภัยมาก มีผลข้างเคียงน้อย โดยใช้ยาเพียงวันละ ๑ ครั้ง จึงทำให้มีการใช้ยานี้อย่างแพร่หลาย ช่วยเหลือผู้ป่วยโรคซึมเศร้านับร้อยล้านคนทั่วโลก นอกจากนี้ฟลูอ๊อกซีทีนยังเป็นต้นแบบของการพัฒนา ยารักษาโรคซึมเศร้าอีกหลายชนิดต่อมา
     ผลงานของศาสตราจารย์นายแพทย์แอรอน ที. เบ็ค และ ดร. เดวิด ที. วอง มีส่วนสำคัญในการรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้า และเมื่อใช้การรักษาดัวยวิธีความคิดและพฤติกรรมบำบัด และยาฟลูอ๊อกซีทีนร่วมกัน พบว่าทำให้ผลการรักษาดียิ่งขึ้น สามารถช่วยเหลือผู้ป่วยโรคซึมเศร้าได้นับร้อยล้านคนทั่วโลก

 สาขาการสาธารณสุข ได้แก่ ดร. รูธ เอฟ. บิชอป (Dr. Ruth F. Bishop) ศาสตราจารย์เกียรติยศ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเมลเบิร์น และนักวิจัยอาวุโส สถาบันวิจัยเด็กเมอด็อค รัฐวิกตอเรีย ประเทศออสเตรเลีย เป็นบุคคลแรกที่พบว่า โรคท้องร่วงรุนแรงที่เกิดในเด็กอายุต่ำกว่า ๖ ปีทั่วโลก โดยเฉพาะในประเทศที่มีรายได้ต่ำและรายได้ต่ำปานกลางในแถบทวีปแอฟริกาและเอเชีย ซึ่งเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตราว ๕ แสนคนต่อปี เกิดจาก      เชื้อไวรัสโรต้า โดยในปี ๒๕๑๖ ดร. บิชอปได้นำเซลล์ลำไส้เล็กของเด็กที่ป่วยมาตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์อีเล็กตรอน พบเชื้อไวรัสมีลักษณะคล้ายวงล้อรอบๆ จึงให้ชื่อว่า “ไวรัสโรต้า”
     นอกจากนี้ ดร. รูธ เอฟ. บิชอป ยังค้นพบว่า ทารกแรกเกิดมีภูมิคุ้มกันสามารถต่อต้านเชื้อไวรัสโรต้าได้    เป็นพื้นฐานนำไปสู่การพัฒนาวัคซีนป้องกันเชื้อไวรัสโรต้า โดยตั้งแต่ปี ๒๕๕๐ เป็นต้นมา ถือเป็นมาตรฐานที่เด็กออสเตรเลียทุกคนจะได้รับวัคซีนป้องกันเชื้อไวรัสโรต้า ทั้งนี้ ในปัจจุบัน วัคซีนป้องกันเชื้อไวรัสโรต้าเป็นที่ยอมรับและใช้กันอย่างแพร่หลายกว่า ๖๐ ประเทศทั่วโลก ช่วยรักษาชีวิตและสุขภาพอนามัยเด็กนับล้านคนทั่วโลก

     อนึ่ง ในช่วง ๑๙ ปีที่ผ่านมา ได้มีผู้ที่เคยได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ จำนวนทั้งสิ้น ๕๙ ท่าน และเคยมี ๒ ท่าน ได้รับรางวัลโนเบล ได้แก่ ศาสตราจารย์ ดร.นพ.แบรี่ มาร์แชล (Professor Dr. Barry Marshall) จากประเทศออสเตรเลีย และศาสตราจารย์ ดร.นพ.ฮารัลด์ ซัวร์ เฮาเซ่น (Professor Dr. Harald zur Hausen)   จากประเทศเยอรมนี โดยศาสตราจารย์ ดร.นพ. มาร์แชล ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี ๒๕๔๔ ในสาขาการสาธารณสุข และได้รับรางวัลโนเบล ปี ๒๕๔๘ ในสาขาการแพทย์ (Medicine) จากการค้นพบว่า เชื้อแบคทีเรียชนิดใหม่ชื่อ เฮลิโคแบคเตอร์ ไพลอรัย (Helicobactor pylori) เป็นสาเหตุหนึ่งของกระเพาะอาหารอักเสบและ    แผลในกระเพาะอาหาร เป็นผลให้เกิดความเข้าใจและมีการเปลี่ยนหลักการรักษาโรคกระเพาะอาหารอักเสบและแผลในกระเพาะอาหารในผู้ป่วยที่มีเชื้อแบคทีเรียนี้ สำหรับศาสตราจารย์ ดร.นพ. ฮารัลด์ ซัวร์ เฮาเซ่น ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี ๒๕๔๘ สาขาสาธารณสุข และได้รับรางวัลโนเบล ปี ๒๕๕๑       ในสาขาการแพทย์ (Medicine) จากการศึกษาวิจัยแพ็บพิลโลม่าไวรัสของคน (เอชพีวี) ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็งปากมดลูก (cervical cancer)
     นอกจากนี้ เนื่องจากปี ๒๕๕๕ ถือเป็นปีครบรอบ ๑๒๐ วันคล้ายวันพระราชสมภพ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก รัฐบาลและภาคเอกชนได้ร่วมกันจัดกิจกรรมเพื่อเฉลิมฉลองโอกาสดังกล่าว ทั้งนี้ บริษัท ไปรษณียไทย จำกัด ได้จัดทำดวงตราไปรษณียากรที่ระลึก ซึ่งเริ่มวางจำหน่ายในวันที่ ๑ มกราคม ๒๕๕๕    ที่ผ่านมา